Tölvuleikir

Merkilegt að nánast því öll fréttaumfjöllun um tölvuleiki er neikvæð.  Mestur hluti allrar umræðu í uppeldislegu tilliti er einnig neikvæð þegar tölvuleiki ber á góma.   Það virðist hreinlega vera mikil gjá á milli kynslóða.   Mér virðist sem eldra fólki átti sig ekki á hversu tölvuleikir eru ráðandi í menningu okkar.   Gríðarlegur tími og stór hluti alls frítíma barna, unglinga og hóps yngra fólks fer í að spila og njóta tölvuleikja.   Að setjast við tölvu, tengjast öðru fólki og hefja spilun verður sífellt algengari í heiminum.  Sannarlega eru á þessu skuggahliðar en alveg hreint ótrúlegt hversu lítilli umræðu er varið í hversu jákvæð slík tómstundaiðkun geti verið.

Margar kannanir hafa verið gerðar á ungu fólki og tölvuleikjaspilun þeirra.  Það sem er fyrst og fremst neikvætt við þessa spilun er að hún er afar óhentug fyrir líkamann til lengri tíma.  Kyrrsetan og lítil hreyfing getur orðið hættuleg ef of mikið er spilað.   Og ef of mikið er spilað getur það í raun verið fíkn sem þar er á ferðinni.

En jákvæðu hliðarnar eru margar  m.a útrás fyrir spennu, þjálfun í einbeitingu og rökhugsun, útrás fyrir sköpunargleði og gleðin yfir því að áorka einhverju sjálfur (sigurtilfinning).   Það skiptir máli að öll fjölskyldan geti spilað tölvuleiki á einhvern hátt þannig að tölvuleikir séu virkt umræðuefni á heimilinu, alveg eins og að öll fjölskyldan er saman íeinhverju öðru; íþróttum, bóklestir og fl..  Fyrirmyndir þeirra fullorðnu skiptia máli og aðhald þeirra gagnvart börnunum líka, t.d svo að ungt fólk "skippi" öllu fyrir tölvuleikina heldur axli ábyrgð á ýmsum þáttum í lífi sínu.   Að axla ábyrgð á skynsamlegri spilun tölvuleikja er viðfangsefnið. 

Við fáum ör í lífsins göngu

Guð vill ekki að við einangrum okkur frá kvöl og þjáningu þessa heims. Við það að elska aðra, þjóna öðrum og fara eftir Guðs vilja, komumst við ekki hjá því að óhreinkast, særast og hljóta ör. Guð vill svo fá að sjá þessi ör þegar við stöndum frammi fyrir honum á efsta degi. Guð vill fá að sjá okkur taka þátt og óhreinka búninginn okkar. Líkt og Jesús gerði þegar hann kom til jarðarinnar. Hann var ekki með neinn tepruskap og því ættum við ekki heldur að vera með tepruskap. „Til þessa eruð þér kallaðir. Því að Kristur leið einnig fyrir yður og lét yður eftir fyrirmynd, til þess að þér skylduð feta í hans fótspor“ (1.Pétursbréf 2:21).

© Youth Specialties, Inc 1994

Graslaukurinn minn

Það vorar hægt þetta árið hér á Selfossi.   Aðeins nokkrir vorboðar í garðinum enn sem komið er.  Í morgun var fannhvít jörð á að líta , en snjórinn bráðnaði reyndar fljótlega í sólinni.  Graslaukurinn minn er þó orðinn það vaxinn að vel er hægt að leggja sér hann til munns.   Eiginlega tek ég meira mark á graslauk og rababara sem vorboðum heldur en ýmsum blómum sem kunna að blómstra snemma.   Svo nú er ljóst að vorið er komið því graslaukurinn minn bragðast bara afar vel.

Hvort heldur þú með snjónum eða rigningunni ?

Nú í umhleypingum og frekar kaldri tíð, miðað við árstíma, kom upp í huga mér spurning, sem ég spurði gjarnan nemendur mína þegar snjórinn og rigningin skiptust á að hafa yfirhöndina.  Ég spurði þá " Hvort heldur þú með snjónum eða rigningunni ?"  Það virtist vera alveg sama hvenær að vetri og hvar var spurt; alltaf héldu þau með snjónum. Átti það bæði við sunnan heiða sem norðan.   Einstaka sinnum var hópurinn ekki samstiga ef komið var fram yfir sumardaginn fyrsta.     En afhverju héldu þau með snjónum ?    Því áttaði ég mig aldrei fyllilega á.

Árborg í blóma

Árborg er heiti sveitarfélags, sem oftar og oftar heyrist í þjóðfélagumræðunni.  Ástæðan er sú að sveitarfélagið er í örum vexti og telur nú íbúa sína í þúsundum (7.000).

Fjölgunin á Árborgarsvæðinu og ekki síst á Selfossi er mjög mikil, sem veldur því að það eru alltaf færri og færri hlutfallslega sem segjast vera fæddir og uppaldir á staðnum.  Best gæti ég trúað að innfæddir Selfyssingar væru nálægt 40 % íbúa.  Þessi stóri hluti íbúa sem eru aðfluttir úr öðrum sveitarfélögum eða jafnvel öðrum landshlutum eru að koma á svæðið með von um meiri hagsæld.   Þessi samsetning íbúa minnir nokkuð á vilta vestrið.  Sífellt er verið að nema land, byggja og framkvæma.  Uppgangur í flestu og stöðugt aukin þjónusta og fleiri verslanir.   Samfélagið er stöðugt að fást við að skapa hefðir og móta menningu staðarins.   Þetta er hreinlega svæði tækifæranna ef þannig er litið á hlutina.  

En hverjir eru þá Selfyssingar ?  Þar sem hér gætir svo mikilliar fólksfjölgunar, þá líta allir íbúar á það sem sjálfsagðan hlut að fá nýtt fólk og nýja strauma.  Því er hinum nýja íbúa ekki tekið sem gesti, sem þarf að kynnast staðnum og aðlagast, heldur er hann strax frá fyrsta degi orðinn sannur Selfyssingur. 

Óneitanlega er Árborg spennandi staður og gaman að vera bæði þátttakandi í uppbyggingunni og áhorfandi að breytingunum.  Það er jú afar upplífgandi að búa við athafnasamt og vaxandi umhverfi.  Óskar maður ekki börnum slíks umhverfis, ef maður getur valið ?

Sumardagurinn fyrsti

Sumardagurinn fyrst rann upp bjartur og fagur hér á Selfossi.   Hitinn er í dag hærri en undanfarna daga þannig að öllum finnst vera kominn alvöru sumardagur.   Eftir að hafa búið í nokkrum landsfjórðungum veit maður að sumardagurinn fyrsti er ekki alltaf sumarlegur.   Það getur verið hörkubylur þennan tiltekna dag og sumstaðar er ekki gert mikið með hátíðarhöld...kannski vegna þess að það er oftar en ekki allra veðra von.

En það eitt að það skuli vera komið sumar, svona löglega og bókstaflega hefur hinsvegar mikil áhrif á líðan okkar hvernig sem viðrar.  Þetta er svona staðfesting á að veturinn er að baki, staðfesting á að í vændum eru lengri og bjartari dagar með sumafríi og útiveru.

Þrátt fyrir stöðugt aukin þægindi innadyra og stærri og betri húsakynni þykir öllum gott að komast út í sólina og hlýjuna.  Góðir sumardagar lokka líka marga út hreinlega vegna þess að þá er samfélag manna úti hvað mest heillandi og skemmtilegast.

Drekkum TE .....en ekki kaffi

Te fróðleikur ...

Telaufin eru þurrkuð og gerjuð lauf sígræna runnans camellia sinensis eða afbrigðis hans sem kallast camellia assamica. Terunninn getur náð töluverðri hæð, en er klipptur niður til að auðvelda tínslu og fjölga blaðknúppum.
Einungis blöðin eru notuð við uppskeru, stilkur með toppum og tveimur blöðum. Því yngri og fíngerðari sem blöðin eru því betra verður teið. Úr neðri blöðunum er unnið grófara te og er það þá oft malað og notað í grisjute.

Eftir tínslu eru laufin látin þorna í sólinni í 16 – 20 tíma, þá marin í þar til gerðum vélum og látin gerjast í tvo til þrjá tíma í rakamettuðu umhverfi. Eftir það er teið þurrkað í upphituðu lofti í u.þ.b. 20 mín. Ef búa á til grænt te er gufa látin leika um laufin áður en þau eru marin og þau ekki látin gerjast. Einnig er til svokallað Oolong te sem er hálfgerjað.

Helsta teræktarland heims er Indland, en Kína er ekki langt á eftir. Sri Lanka (Ceylon) er svo í þriðja sæti. Einnig er talsvert framleitt af tei í Afríku og Indónesíu.

Reynsla mín...

Ég hætti fyrir um það bil einu og hálfu ári að dekka kaffi frá morgni til kvölds. Þess í stað fór ég að drekka einstaka tebolla og eftir nokkrar vikur fór svo að ég sleppti alveg kaffi.  Ekki er hægt að segja annað en að heilsan hafi batnað til muna.  Streita minnkaði, óþol hvarf, vöðvabólga og slen minnkaði.  Hugsa sér bara við það að hætta að drekka kaffi.´

Ég drekk margskonar te; svart te, grænt te og jurtate ýmiskonar.  Ég er hinsvegar ekki nægilega flottur á sjálfri tedrykkjunni. Næstum eingöngu pokate og sumt á tilboðsverðum úr Bónus. Ætti eiginlega að fara til þess að kaupa almennilegt te, tesíur og tebollasett og hefja sjálfa tedrykkjuna til vegs og virðingar.

Reykhólakirkja

Á Páskadag hefur verið hefð hjá hluta fjölskyldunnar að sækja messu hjá Síra Ingibergi í Staðarhólskirkju. En nú brá öðruvísi við í ár, því síra Ingibergur er hættur prestskap og búið að leggja brauðið hans að hálfu undir Reykhólasókn.  Því var ekki um annað að ræða en að aka norður á Reykhóla í messu.  Það er reyndar ekki löng leið; um 37 km.  Og sannarlega er leiðin falleg.

Ný presturinn á Reykhólum síra Sjöfn Þór tók á móti okkur í framkirkjunni og þegar inn var komið kom í ljós að dræm var kirkjusóknin.  Reyndar dræm með einsdæmum virtist mér.  En hvað með það messan var mjög fín og mæltist síra Sjöfn afar vel á einfaldan og alþýðilegan hátt.  Þetta varð afar þægileg og falleg stund.

Undir sálmasöng var mér hugsað til þess þegar ég bjó með minni fjölskyldu á Reykhólum.  Mjög góðar minningar eru þaðan og eitt er víst að aldrei síðar hef ég fundið eins skemmtilegan þorpsbrag eins og þar.  Og kirkjan...hún á í okkur nokkur bein; tveir synir mínir voru skírðir þar.

Eftir messu gafst tækifæri til að heilsa upp á fólk og rabba aðeins.  Nú eru fyrverandi nemendur mínir þarna um þrítugt.  En allir muna samt eftir öllum.  Alltaf þægilegt að koma út á Reykjarnesið.  Og á heimleið gladdi það mig verulega að sjá að tvö hús voru í byggingu í þorpinu og önnur tvö nýbyggð.

Dalirnir heilla

Þetta átti að verða rólyndisdagur og varð það reyndar framan af.  Vaknaði snemma til að bera út Fréttablaðið.  Það er alltaf jafn hressandi.  Síðan tók við dúll og dunderí alveg til 11 en þá ákvað ég að fara og þvo bílinn.  Það er alveg segin saga að þegar maður þvær bílinn verður maður bæði blautur og kaldur. Og bíllinn verður heldur aldrei eins hreinn og til stóð.  Svo skellti ég mér í sund.   Þegar heim kom var ekki lengur undan því flúið að takast á við heimilisbókhaldið.   Aldrei upplífgandi niðurstöður úr því.  Úff.

 Á morgun stendur til bruna vestur í Dali.  Það hefur verið hefð árum saman að þar komi fjölskyldan mín saman um Páska.   Börnin alin upp við þetta og því engin leið að sleppa slíku.   Spáin er þokkaleg, bingó í sveitinni á laugardaginn, messan á sínum stað í litlu sveitarkirkjunni og allt fullt af mat ef ég þekki mitt fólk rétt.

Blessaðir Dalirnir, alltaf gaman að koma á heimaslóðir.   

Stéttarskipting Engla

Á engla er víða minnst í Biblíunni, og hafa þeir löngum verið snar þáttur í helgihaldi kirkjunnar víða um heim.  Englar eru sagðir ósýnilegar himneskar verur, sem þjóni Guði og  vinna í hans nafni. Engalarnir voru skapaðir af honum í upphafi og eru búnir skynsemi og frelsi.  Lífssvið þeirra er eilífðin sjálf, ekki tíminn. Þeir vegsama Guð og vernda menn og dýr.

En hvern hefði órað fyrir það að í röðum engla væri stéttarskipting.  En svo er og verða nú stéttir engla kynntar í virðingarröð:
Serafar eru næstir hásæti Guðs og lofa hann þar og tigna, syngjandi dýrðaróð kærleikans.
Næstir koma Kerúbar ,sem standa vörð um hásætið og einnig lífsins tré í Paradís. Óður þeirra er viska og speki. Þeir munu hafa tvo, fjóra eða jafnvel sex vængi, sem stundum eru þaktir augum.
Trónar kallast síðan næsta stétt engla og standa þeir umhverfis hásæti Drottins. Þeim er  gjarnan lýst sem vængjuðum hjólum.   Þeir eru stundum sýndir í mannsmynd og þá hafðir í bænastellingu og með ríkisepli og veldissprota eins og konungar. Þeir eru í hvítum kyrtlum og með græna stólu og oft með gylltan linda um sig miðja. Vængir þeirra eru oft sýndir alþaktir augum.
Næstir í röðinni eru Herradómar , sem voru álitnir farvegur guðlegrar miskunnar, en dyggðir þeirra tengjast oft hetjum trúarinnar og öðrum sem áttu í hinni góðu baráttu í þágu Guðs.
Tignirnar eru fimmtar í röðinni og mynda framvarðasveit ljóssins gegn myrkrinu. Hlutverk þeirra er að vinna kraftaverk á jörðu og einkenni þeirra er stafur með ríkisepli á endanum.
Þá er komið að Máttarvöldunum, sem ríkja yfir jörð, vatni, lofti og eldi. Þau eru verndarar þjóðanna og eiga að halda illum öflum í skefjum.
Erkienglar er trúlega þekktasta stétt engal fyrir utan venjulega oframaða engla.   Erkienglanir eru  gjarnan sagðir fjórir: Gabríel, Mikael, Rafael og Úríel. Gabríel er oft talinn þeirra æðstur, en hann er boðberi Guðs. Einkennistákn Gabríels er lilja eða stafur með krossi. Hann er oft sýndur vængjalaus. Mikael er löggjafinn, vörn sálanna, og fer fremstur í orrustunni gegn hinu illa. Rafael er það hlutverk falið að lina þrautir mannanna. Hann er ýmist sýndur með göngustaf í hendi eða fisk. Úríel er engill ljóssins og ræður yfir dánarheimum. Í sumum ritum er hann nefndur Phanúel, „andlit Guðs“.
Til neðstu stéttarinnar, „engla“, tilheyra svo aðrar ljósverur himinsins. Þeir eru ósýnilegir verndarar á hinum ýmsu stundum. Elstu engilsmynd kristninnar gefur að líta í katakombunum í Róm frá 2. öld, en hún sýnir boðun Maríu.

Í Biblíunni koma englarnir fram í mannsmynd, yfirleitt vængjalausir, nema æðstu stéttirnar tvær. Þannig að “venjulegur engill”  virðist ekki hafa vængi.   Það er ekki fyrr en á 4. öld að farið er að sýna aðrar stéttir engla vængjaða á myndum.  Á 15. öld verða englar kvenlegri ásýndum og jafnvel sýndir sem börn.  

Ofnagreindar upplýsingar um Stéttir engla voru fengnar af Visindavefnum.